Wat heerlijk als je kind altijd naar je zou luisteren. Als je nooit meer zou hoeven roepen ‘en nu ga je eens even luisteren naar mij!’ of iets in die strekking. Of nog erger, je hebt het opgegeven en loopt weg, geluisterd wordt er namelijk allang niet meer. Vooral het – voor je gevoel – continu herhalen van hetzelfde riedeltje zorgt voor een diepe zucht of een ontploffing in huis. Hoe vaak roep je niet dat je er klaar mee bent, dat je nu wel eens zou willen dat je kind ‘voor één keer’ naar je luistert? Zonder dat je daar enorme consequenties aan vastzitten of dat je moet chanteren.

‘Een kind is de spiegel van onze ziel’. Hoe mooi maar ook hoe waar is deze uitspraak. Ik vraag aan ouders vaak in hoeverre zij luisteren naar elkaar in huis en in hoeverre luisteren een gewoonte is. Als vader, moeder of kind een verhaal begint, vind jij het dan lastig om je telefoon weg te leggen? Als je kind een vraag stelt aan jou, kijk jij je kind dan aan als je antwoord geeft en leg je even alles weg om goed te luisteren naar wat je kind vraagt? Hebben jullie tijdens het eten verhalen aan elkaar te vertellen en praten we dan niet door elkaar heen en hebben we dan aandacht voor elkaars verhaal? Wat ik ermee wil zeggen is dat luisteren een kunst is wat je je kind moet aanleren, net zoals slapen, met bestek eten of veters strikken. De kunst van het luisteren – ook al is de boodschap niet zo leuk – is een vaardigheid die voor een deel genetisch is bepaald, maar ook voor een deel aangeleerd dient te worden. En net zoals bij alle vaardigheden die jij je kind leert, ben je hierbij zelf je grootste voorbeeld. Luisteren jullie als systeem en gezin ook goed naar elkaar? De kunst is om de tijd te nemen om dit gedrag aan te leren. We proberen de kunst van het luisteren even tussen de bedrijven door te leren. Zoals we zoveel zaken tussendoor moeten doen. We zijn namelijk zo efficiënt en effectief geworden in deze tijd dat we denken dat een kind binnen no-time moet leren luisteren. Alsof hij of zij dat bij de geboorte automatisch 100% heeft meegekregen. Je voelt het al nu waarschijnlijk…nee zo werkt het inderdaad niet. En natuurlijk luistert het ene kind beter dan het andere, maar zo heeft ieder kind altijd zijn of haar eigen ontwikkelingsniveau wat betreft vaardigheden.

Zelfs bij een boodschap die niet leuk is voor je kind, zoals ’ik heb liever niet dat je de voetbalt in de woonkamer’, kan een kind leren te stoppen om naar je te luisteren. Dit geeft ruimte en rust om vervolgens het gesprek aan te gaan. Het geeft je de mogelijkheid om goed uit te leggen dat spullen kunnen breken als je voetbalt in de woonkamer, zonder geschreeuw, zonder te hoeven chanteren, gewoon omdat jij het zegt. Ook kan je rustig en kalm zeggen dat je wilt dat je kind nu de voetbal gaat opruimen. En dan niet weglopen terwijl je dat zegt of opstaan na de zin, maar rustig wachten op een reactie. Dat doen we namelijk – hopelijk – ook met volwassenen onder elkaar. Weigert je kind alsnog om de voetbal op te ruimen dan is het de kunst om niet te gaan dreigen, chanteren of te gaan schreeuwen maar even stil te blijven. Wie weet staat je kind wel op om de bal op te ruimen of zal hij een gesprek met je aan willen gaan waar hij dan wel mag gaan voetballen.

Luisteren, ofwel stil zijn, het is in deze tijd een grote uitdaging voor ons alleen al, laat staan voor je kind. Onthoud dat de volgende keer als je kind weer eens niet luistert.